|
1. |
|
|
|
|
--- English below ---
Λευτεριά είναι
να
μπορείς να αγναντεύεις
τα δέντρα και τα πουλιά
να δέχεσαι τον αέρα πάνω σου
με όλες τις αλλαγές του
να μπορείς να βρίσκεσαι
δίπλα στα άτομα που αγαπάς
να αγαπάς και να αγαπιέσαι
να ριζώνεις και να χάνεσαι
να επιλέγεις
κάθε φορά που κοιτάζω το βράδυ τα αστέρια
θα θυμάμαι αυτούς που δεν μπορούν να τα βλέπουν
Freedom is
to be able to gaze the trees and the birds
to let the wind come on you with all it's changes
to be able to be next to the ones you love
to love and to be loved
to make roots, to disappear
to choose
every time I look at the stars in the night
I will remember the ones that cannot see them
|
|
2. |
|
|
|
|
--- English below ---
Δείξε σεβασμό
στο χέρι που σε χτυπάει
ή
σ'αυτό που σ'αγκαλιάζει
Δείξε σεβασμό
στο βλέμμα που σε κρίνει
ή
σ'αυτό που ουρανό κοιτάζει
Δείξε σεβασμό
στη συνήθεια που σε μαντρώνει
ή
την ανάγκη που μέσα σου βράζει
Δείξε σεβασμό
στη φύση και στην ύπαρξη
αλλιώς περίμενε αντίσταση
Αν φοβηθείς την ύπαρξη να σεβαστείς
στη λατρεία του φόβου ν' αρκεστείς
Ο φόβος μπορεί
τα πιο δυνατά σου όπλα να πυροδοτεί
για άμυνα προσωπική
ο φόβος μπορεί
μονάχος να σταθεί
απέναντι στην απειλή
ο φόβος μπορεί
σα μαύρη αρρώστια να εξαπλωθεί
και να καλύψει κάθε τι που λάμπει
Όταν ο φόβος ανοίξει τα χέρια
κι αφήσει το φως να μπει
τότε το μαύρο μπορεί να μοιραστεί
και να εκκριθεί αδρεναλίνη συλλογική
κι αυτή να πολλαπλασιαστεί
χέρι χέρι τα όπλα στραμμένα στη φοβομηχανή
κι όχι στ' αναμεταξύ
Τότε ίσως να 'μαστε κοντά στην επανάσταση
----
Show respect
to the hand that hits you or to the one that caresses you
to the look the judges you or to the one that looks in the sky
to the habit that fences you or to the need that burns inside you
to nature and to existence or expect resistance
If you fear to respect existence
then just suit yourself with adoring the fear
Fear can trigger your strongest weapons
for personal protection
Fear can stand by himself against the threat
Fear can spread like a black disease
and cover whatever shines
When fear opens the arms
and let the light come in
then the black can be shared
and collective adrenaline to be secreted
and this to be multiplied
hand by hand with the weapons turned against the fear machine
and not against each other
Then maybe we are close to revolution
|
|
3. |
|
|
|
|
Μ' ένα αχ εκύκλωσε τον κόσμο όλο
Όλα τα πουλιά χάσαν τη μιλιά για μια στιγμή
μια στιγμή που γέμισε τη γη
τα σύννεφα γινήκαν ένα με το χρόνο
η θάλασσα βουνά αγκάλιασε και φίλιωσε τον πόνο
τα βάσανα φουσκώσανε κι αρχίσαν να πετάνε
οι άνθρωποι μ' ανθρώπους κοιταχτήκανε και πάψαν να μιλάνε
Κι ας είχανε ντροπή και δέος για αυτό που ζούσαν
στα μάτια και τα μάγουλα όλοι λαμποκοπούσαν
δεν ήταν η φωνή της που πετούσε αναμετάξυ των συχνοτήτων
ούτε τα μάτια της που φώτιζαν το νοήμα των ήχων
Ήταν η ενέργεια όλων των πλασμάτων
του αέρα, των δέντρων, των κυμάτων
που περνούσαν από μέσα της
και βρίσκανε τον τρόπο να ακουστούν
ως ένα
νεογέννητα κι ωριμασμένα
χωρίς αποσκοπό
με αγάπη και σεβασμό
όλα συγκεντρωμένα
ως ένα
---
With an ''ahh'' she circled all the world
all the birds became silent for a moment
a moment that made the earth still
the clouds became one with time
the sea embraced the mountains and became friends with the pain
the tortures inflated and started to fly
people looked each other in the eyes
and stopped to talk
Even if they felt shame and awe for what they were experiencing
in the eyes and the cheeks, everyone was shining
It was not here voice that was flying between the frequencies
nor her eyes that gave light to the meanings of the sounds
It was the energy of all the creatures
the wind, the trees, the waves
that went through her and found the way to be heard
as one
newborn but mature
without a specific intention
with love and respect
all concentrated
as one
|
|
4. |
|
|
|
|
--- English below ---
Σε μια χώρα ασφαλή
κρύβεται ένα νησί Ιμραλί
Για τον ένα φυλακή
τρομοκράτη απειλή Ιμραλί
Όλη η γή ένα κελί Ιμραλί
αμαν Ιμραλί Ιμραλί
Για την κούρδικη φυλή
πόλεμος και φυλακή Ιμραλί
Μέσα του θα γεννηθείς
στα νερά του θα πνιγείς Ιμραλί
Όλη η γή ένα κελί Ιμραλί
αμαν Ιμραλί Ιμραλί
---
In a safe country there is a hidden island, Imrali
Prison for the one, terrorist threat, Imrali
The whole earth a prison, Imrali aman Imrali
For the Kurdish people, war and prison, Imrali
In it you are born, in it's waters you will drown, Imrali
The whole earth a prison, Imrali aman Imrali
|
|
5. |
|
|
|
|
-- English below --
Σ' όσα μέρη κι αν επήγα
Δεν έχω πειράξει μύγα
σ' όσα μέρη κι αν επάω
δεν μπορώ δε σταματάω
Σ' όσα μέρη επιστρέψω
θέλω δέντρα να φυτέψω
κι ότι χνάρια αφήσω πίσω
στη σκιά τους να τα σβήσω
Ένα χρόνο Σαλονίκη
και δεν έχω δώσει νοίκι
κι όσο κάθομαι στη Σύρο
την ψυχή μου διαφθείρω
Δυο φεγγάρια Βερολίνο
δε μπορώ τα μάτια κλείνω
Στης Δερόπολης τον κάμπο
Δες με μάνα μου πως λάμπω
Σα ξημέρωσε κι η Τρίτη
έφυγα γραμμή για Κρήτη
----
All the places I went to, I never hurt a fly
All the places I go to, I cannot stop
All the places I return to, I want to plant trees
And under their shadow, to erase my traces
One year in Saloniki, I never payed a rent
The longer I stay in Syros, I corrupt my soul
Two moons in Berlin, I can only close my eyes
In the valley of Deropoli, look mother how I am shining
Monday or Tuesday, I go straight to Crete
|
|
6. |
|
|
|
|
-- English below --
Πάει ήδη κάποιος λίγος καιρός που άρχισα ως μεγάλος
να μαθαίνω για την παραδοσιακή μουσική
λαική, του κόσμου,του δρόμου, γάμου, του χωριού, της πλατείας
διαφορετική σε κάθε εδώ και κει
πάντα τοπική αλλά και μεταδοτική, εξελικτική
δημόσια και ελεύθερη.
Και κει που κάπου το 'χασα, εγώ ή μάλλον αυτοί
είναι στο σημείο που μερικοί
τη βαφτίζουν εθνική, ελληνική
και ότι άλλο στο κούφιο κεφάλι τους κατεβεί.
Και επειδή η εθνική συνείδηση πατάει στην κακή εκπαίδευση
θέλω και γω εδώ να μοιραστώ
ό,τι έμαθα, κράτησα και πέταξα
τα χρόνια που τη μουσική του κόσμου τραγούδησα κι έπαιξα.
Θ΄αρχίσω απ'τα καλά, δυνατά, ριζωμένα και γεμάτα νόημα
που πήραν μορφή μεσ'το χρόνο
και ζήτημα αν έμειναν ίδια η άλλαξαν
σε ένα λεπτό η σε έναν αιώνα.
Κράτησα από τα τραγούδια εκατοντάδες τούρκικες
λέξεις
τις χρησιμοποιείς και σύ άμα θες να το προσέξεις
γκελ γκελ αμαν αμαν έλα να δεις
μα γιαβάς γιαβάς, μη πέσεις και μπερδευτείς
κράτησα εικόνες από τους μικρούς ψαράδες,
σφουγγαράδες, αστειάτορες και χουβαρντάδες
που ξοδεύουνε τη νύχτα για τις φίλες και τους φίλους
ότι κουβάλησαν τη μέρα με τις βαριές τους πλάτες
και χορεύουν με ξυπόλητα πόδια στα στενάκια
με τη φτώχια και τα ψάρια να βαράνε παλαμάκια.
Κράτησα απο τα πρώτα τα ρεμπέτικα τα δίστιχα
που ήσυχα εξέφραζαν, παρατηρούσαν και κατέγραφαν
τ' ανείπωτα απ'την τότε κοινωνία από την οποία υπέφεραν
στον τεκέ το χόρτο πρώτο, η μάλλον δεύτερο
πάνω σε ήχο ελεύθερο και δρόμο ανατολικό,
θρησκευτικό πρωτύτερα μα τώρα υποκουλτούρα
λίγο η καταπίεση και λίγο η μαστούρα
η χάντρα από την προσευχή θα γίνει μπεγλέρι
να κολλήσει στο χέρι, εμμονή, στη φυλακή
μετά από βασανιστήρια στο σκοτεινό κελί
εκεί να περιμένει
με το μαχαίρι η το σκαρπέλο λίγο λίγο
να σκάψει το ξύλο, να δώσει τον ήχο
και τα δίστιχα να πουν τη δυστυχία
που από τότε
έσπερνε το κράτος και η αστυνομία.
Θα κρατήσω μια ερώτηση, απάντηση σε όποιον συναντώ
τι σε μέλλει εσένανε άνθρωπε από ποιο χωριό είμαι γω?
Ρουμάνο, Τούρκο, Βλάχο,'Ελληνα και Σεφαρδίτη
συναντούσες λίγα χρόνια πριν στη Θεσσαλονίκη.
Κάποιοι στην πόλη, πολλοί στα χωριά
μέσα από τραγούδια
εξέφρασαν αγάπη για ποτάμια, λιβάδια και βουνά
Τώρα είν' ο Μάης κι η Άνοιξη και η πρωτομαγιά
μαζί με τα λουλούδια σκάει κι η εργατιά
τώρα κι ο ξένος βούλεται δε στέκει στη γωνιά.
Κοιτώ το χάρτη που 'φτιαξα τον πλέον μουσικό
και βλέπω πως συνδέεται με τρόπο υπόγειο
η Ήπειρος, η Αλβανία κι η Αφρική
με Νέα Ορλεάνη και Λατινική Αμερική
Τα τραγούδια που ακόμα τραγουδάμε σε παρέα
κάνουν ένα Σύριο να κλαίει θαρραλέα
Γιατί είναι οι σύνδεσμοι ιπτάμενοι κι αόρατοι
κι οι δρόμοι που πατάμε ανταριασμένοι και παρόμοιοι
πριν γεμίσουν τον κόσμο με κουτιά και ημιτόνια
οι άνθρωποι πατούσαν σε παράδοση αιώνια.
Θα κρατήσω τη σοφία απ'τα νησιά
όπου αν και κατέβαζαν πολλά κρασιά
ήξεραν πως ο πάτος βγάζει πάντα στα γκρεμά
και ότι τα σακιά τρυπάνε αν βάζεις μέσα πολλά.
Να κι η ξενιτιά, με φορτωμένα τα σακιά, φεύγαν όλοι μακριά
γιατί ο κόσμος από τότε ονειρευόταν με μαύρα δάκρυα
ο ξένος νέος έφυγε και τώρα ξένος γύρισε
η γη δεν τον χωρά μα και το χώμα δεν τον παίρνει
οι μετανάστες ήταν πάντοτε της γης οι κολασμένοι
κι οι αφέντες στον παράδεισο στον ήλιο καθισμένοι
μη μας ζητάτε τη σκιά
γιατί στη γη μας κάψατε κι είμαστε γερασμένοι.
Θα μπορούσα να γράφω σελίδες και μαθήματα
στιγμές, παρέες, λέξεις και να βάλω παρωπίδες
σε όσα η παράδοση περνά,
ανύποπτα και καταφατικά
ενάντια στην ελευθερία μα και την ισότητα.
Θέλει φιλτράρισμα κι εξέλιξη,
επιλογή, δημιουργία και προσωπική τοποθέτηση
γιαυτό και κάποιες λέξεις θέλω να τις πετάξω
κι άμα εσύ ακόμα τη βρώμα μουρμουρείς
να σε κάνω να σκεφτείς " Μήπως πρέπει να τ΄αλλάξω?"
Δεν πρόκειται να τραγουδήσω για αφέντες, λεβέντες
καταπίεση από πατεράδες σε γυναίκες
τραγούδια σε περιστάσεις για εθνικές φιέστες
παράδοση για μένα ίσον πολυεθνικότητα
αλληλοεπιρροή και όχι στατικότητα
τα πράγματα κινούνται γιαυτό μην προσπαθείς
αυτούσια τη μουσική να συντηρείς
η παλιά ηχογράφηση ένα μέσο έμπνευσης
και όχι λατρείας μουσειακής
η τεχνική ένας τρόπος να ομορφύνεις αυτό που θέλεις να πεις
τα στολίδια ένας τρόπος να υπερκαλυφθείς
να αγαπάς τη γή, όχι να είσαι τοπικιστής
δε χρείαζεται τα δικά σου έθιμα να αποποιηθείς
εκτός αν νιώθεις ότι γίνεσαι ο καταπιεστής.
"Ε τότε να το σκεφτείς."
Το κάθε μέρος έχει πλούτο πολιτισμικό
φυσικό, λεκτικό και μοναδικό
γιαυτό άσε χώρο στο κεφάλι για το διαφορετικό
ψάξε να το μάθεις από ανθρώπους σε ποικίλες καταστάσεις
βιβλία που έχεις λόγο να διαβάσεις
βρες εσύ τους δασκάλους
μα πρόσεχε,
μην τους κάνεις και πάρα πολύ μεγάλους
οι άνθρωποι χέρι χέρι βαδίζουν παντού
αλλά να μην ξεχνάς να είσαι ακόλουθος και οδηγός
του ίδιου σου του εαυτού.
-----
"Το μανιφέστο ενός νεαρού λαουτιέρη" could be translated as "The manifest of a young lutist" or have as alternative titles "A couple of words about tradition" or " An anti-greek delirium". It talks about things I have learned from playing traditional music but also my opinion or position against some aspects of the tradition. It is very difficult to translate such a big text in english, but I would be happy to give some more info to whoever is interested.
The last two lines say,
''People walk everywhere hand by hand
but never forget to me follower and leader of your own self''
|
|
7. |
|
|
|
|
-- English below --
Μια γη αιντε χίλιες μουσικές
Έμπνευση η ζωή μας απτις ομορφίες του χτες
Ξυπνάνε αιντε στο μυαλό μου άγριες μορφές
τα έλατα της ηπείρου του περαία ο τεκές
Μια γη άιντε χίλιες μουσικές
Ο αγέρας μας τυλίγει απτων βουνών τις κορφές
της θάλασσας το σαράκι των λόφων οι οσμές
Μια γη αιντε
όταν η μοναξία σε πιάνει απτο χέρι
κοίτα το κρατάς σφιχτά του κόσμου το μαχαίρι
τέχνη οδοφράγματα σαν τον παλιό καιρό
χίλιες μουσικές μια γη σε κάθε πηγαιμό
---
One earth 'aide' thousands of musics
Our life is an inspiration from the beauties of yesterday
the awaken in my mind wild figures
the pine trees of Epirus and the opium dens of Pireaus
One earth 'aide' thousands of musics
the wind wraps us from the tops of the mountains
the woodworm of the sea, the smells from the hills
One earth 'aide'
when loneliness grabs you by the hand
look you are holding tight the knife of the world
art and barricades like the old times
thousands of musics on earth in every journey
⁃
|
|
8. |
|
|
|
|
-- English below --
Εσέ, ρόδο μου και μενεξέ
Εσέ σου πρέπει το λουλούι
Γιατί, μαυρομάτα μου μικρή
Γιατί συ του το πες το τραγούι
Να πας, όπου θέλεις κι αγαπάς
Να πας, να πας να σπείρεις το χωράφι
Και ‘γω, μια εκεί και μια εδώ
Και ‘γω, θα περάσω σαν ελάφι
Θα ‘ρθω, θα ‘ρθω δυο και θα ‘ρθω τρεις
Θα ΄ρθω, να δω τα φύλλα τα κλωνάρια
Να βρω, χαιδεμένο μου μικρό
Να βρω του χεριού σου τα σημάδια
Ψηλά, πονεμένη μου καρδιά
Ψηλά, ψηλά που είναι τα σπαρμένα
Και με, μεσ’ τη σκιά τους χάνομαι
Και με, και με ψήλωσαν και μένα
Μπορεί, μαυρομάτα μου μικρή
Μπορεί, στο χωράφι το βαθύ
Το φως, της αγάπης ο ανθός
Το φως, να βρεθεί η να χαθεί
----
To you, my rose and violet
to you must be given the flower
because, my little black eyed girl
because, you where the one that sung to it
Go wherever you please
Go, to sow the field
And I, once here once there
And I will pass by like a deer
I will come, I will come twice and thrice
I will come to see the leaves and the branches
To find, my caressed one
To find the signs of your hands
Tall, my hunted heart
So tall are the sown
And in their shadow I am getting lost
And they made me also taller
Maybe, my little black eyed girl
Maybe in this deep field
The light, the flower of love
the light, can be found or lost
|
|
9. |
|
|
|
|
-- English below --
Μήπως ήταν καλύτερα
τότε που και γω δεν ήξερα
Όσες νότες μ' αλαφρώσαν
άλλες τόσες με βαριούσαν
Κι όσο πιο μικρός θα γίνω
άλλο τόσο θα τους κρίνω
Γράφω σήμερα για να 'χω
να πατώ μετά σε βράχο
Κι αν ο βράχος κουνηθεί
μάλλον θα φταιγε η γη
Η δημιουργία είναι ελευθερία
---
Was it maybe better
back when I didn't know
All the notes that made me lighter
that much more made me heavier
And the smaller I become
the more I will judge them
I write today so as to have
to step tomorrow on a rock
And if the rock moves
then it should be the earths' fault
Creation is freedom
|
|
10. |
|
|
|
|
--- English below ---
Μισό φεγγάρι φτάνει
αχ, να φωτίσει το λιμάνι
Μισή κουβέντα φτάνει
αχ, αιντε να γυρέψω κι άλλη
Μισή καρδιά δε φτάνει
αχ, να χωρέσει την αγάπη
Μιση να τη χαρίσει
αχ, θα 'χει χώρο να γεμίσει
---
Half a moon is enough to light up the harbor
Half a word is enough for me to look for another
Half a heart is not enough to fit the love
Half to be given away, will be space to fill again
|
|
11. |
|
|
|
|
-- English below --
Είναι θολό αμαν αμαν
θολό που'ναι το χρώμα αμαν
και γκρίζες οι μπογιές
αμαν και γκρίζες οι μπογιές
Κάνει θολό αμαν αμαν
θολό κάνει το τώρα αμαν
και μοιάζει με το χτες
αμαν και μοιάζει με το χτες
Τούτη γης με τα τσιμέντα
δε σηκώνει κοπλιμέντα
τούτη γης που την πατούμε
όλοι μέσα θε να μπούμε
Είμαι και γω αμαν αμαν
και γω είμαι χαμένος αμαν
σε ίσιες διαδρομές
αμαν σε ίσιες διαδρομές
Είναι μπροστά αμαν αμαν
μπροστά είναι τα γκρέμια αμαν
και πίσω οι ρωγμές
αμαν και πίσω οι ρωγμές
Κάνω μια να βγω στα πλάγια
και μου κόβουν τα κουράγια
κάνω μια να πάω πέρα
και μου κόβουν τον αέρα
---
The color is blurry and the paints are grey
they make today blurry and seem like yesterday
This earth with the cements
is not to be complimented
This earth that we step on
we all want to dive in it
I am also lost in straight routes
in front are the cliffs and in the back are the cracks
I try to escape to the side
and they cut my courage
I try to go away
And they cut my air
|